Ochrona dóbr osobistych przed bezprawną windykacją

Ogólnie rzecz ujmując samo prawo wierzyciela do prowadzenia windykacji nie narusza dóbr osobistych dłużnika, istotne natomiast jest przede wszystkim to, w jaki sposób ta windykacja jest prowadzona. Powyższe prawo wierzyciela nie oznacza, że ma on całkowitą swobodę w doborze środków owej pozasądowej ochrony windykacyjnej, jak również metod przez które zmierza do wykonania zobowiązania przez dłużnika. W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest bowiem pogląd, że działania takie nie mogą być nadmierne albowiem wówczas stanowią właśnie naruszenie dóbr osobistych.

Idąc dalej powyższe działanie firm windykacyjnych, które dodatkowo lekceważą stanowisko dłużników są niezgodne z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami, mogą prowadzić do nękania, do zakłócenia miru domowego, prywatności, swobody działania, a zatem istotnych dóbr osobistych dłużników. 

Dobra osobiste należą, bowiem do praw podmiotowych bezwzględnych, zatem na wszystkich także na firmach windykacyjnych spoczywa obowiązek nieingerowania w sferę tychże dóbr osobistych (tak między innymi Sąd Apelacyjny w Warszawie w Wyroku z dnia 10 czerwca 2021 roku czy też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu z 15 lutego 2013 roku sygnatura I ACa 31/13). 

Obowiązek ten spoczywa na firmach windykacyjnych tym bardziej, że uznaje się je za podmioty profesjonalne, co zaś oznacza, że zgodnie z art. 355 par 2 k.c. są one zobowiązane do podejmowania działań z zachowaniem należytej staranności, uwzględniając zawody charakter tejże działalności w tym przypadku windykacji roszczeń. Także samo umieszczenie danych dłużnika w Krajowym Rejestrze Długów lub innej bazie dłużników, a także umieszczenie wierzytelności na giełdzie wierzytelności, może naruszać dobra osobiste bowiem fakt pozostawania wpisanym poczytywany może być jako nierzetelny czy nieuczciwy kontrahent/płatnik.

W przypadku naruszenia dóbr osobistych dłużnik może bronić się na drodze sądowej w oparciu o art. 24 par. 1 kodeksu cywilnego. W tym zakresie stwarza on domniemanie bezprawności naruszenie dóbr osobistych, w związku z tym pozwana firma windykacyjna w toku procesu winna udowodnić, że była uprawniona do podejmowania działań windykacyjnych i robiła to w granicach prawa. Brak podstaw do windykacji lub przekroczenie jej ram powoduje zaś powstanie roszczenia o zadośćuczynienie z artykułu 448 k.c., który oprócz funkcji kompensacyjnej  ma zapewnić także funkcję prewencyjną.