Spadek – najważniejsze informacje
Spadek to ogół praw i obowiązków, które w chwili śmierci spadkodawcy przechodzą na najbliższe spokrewnione z nim osoby. Najczęściej spadek otrzymywany jest automatycznie. Jednak istnieją sytuacje, które mogą być pod względem prawnym bardziej skomplikowane.
Spadek – prawny punkt widzenia
Jak już wspomnieliśmy spadek pociąga za sobą prawa i obowiązki majątkowe, które w chwili śmierci spadkodawcy przechodzą na jego prawnych następców (spadkobierców) w drodze dziedziczenia. Przedmiotami spadków zazwyczaj są nieruchomości i ruchomości, obligacje, aktywa, lokaty. W skład spadku wchodzą także wszystkie prywatne rzeczy zmarłego. Do spadku zalicza się prawa i obowiązki zmarłego, które muszą spełniać cztery podstawowe kryteria:
– mają charakter cywilnoprawny;
– mają charakter majątkowy;
– nie są ściśle związane ze zmarłym;
– nie przechodzą na inne osoby, bez względu na to czy są one spadkobiercami.
Jeśli wszyscy spadkobiercy są zgodni, co do podziału majątku po zmarłym, wówczas z prawnego punktu widzenia sprawy spadkowe mogą zostać załatwione w bardzo krótkim czasie. Problemy mogą pojawić się w momencie, gdy nie ma porozumienia pomiędzy spadkobiercami. Spadkobiercą może być zarówno osoba fizyczna, jak i konkretna firma czy instytucja. Jednak w przypadku instytucji czy firmy, musi być ona uwzględniona w testamencie spadkodawcy.
Testament
Testament jest rozporządzeniem własnym majątkiem na wypadek śmierci. Najbardziej popularną formą testamentu, jest testament napisany własnoręcznie. Istnieją również inne typy testamentów tj. testamenty ustne czy sporządzanie w podróży. Jednak należy pamiętać, że dokumentem urzędowym jest wyłącznie testament sporządzony notarialnie. Spadkodawca ma wolną rękę, w jaki sposób chce rozdysponować swój majątek. Innymi słowy może go podzielić według własnego uznania i preferencji. Jeśli zmarły spisał przed swoją śmiercią testament, wówczas postępowanie spadkowe odbywa się zgodnie z wytycznymi i zapisami znajdującymi się w tym dokumencie.
Dziedziczenie z mocy prawa
Jeśli jednak zmarły nie spisał swojej ostatniej woli, wtedy dziedziczenie spadku realizuje się zgodnie z obowiązującym prawem spadkowym. Zgodnie z ustawą pierwszeństwo dziedziczenia przypada małżonkowi i dzieciom zmarłego. Dalej mogą dziedziczyć wnuki i prawnuki. Spadek po osobie zmarłej dostać również mogą jego rodzice, rodzeństwo wraz z dziećmi, także pasierbowie i dziadkowie. Jeżeli jednak żadna z wymienionych osób nie może lub nie chce przyjąć spadku, wtedy ewentualny majątek może przejąć gmina, w której mieszkał spadkodawca. Kolejną opcją jest przekazanie aktywów i zobowiązań zmarłego w ręce Skarbu Państwa.
Obowiązek podatkowy
Otrzymanie spadku w wielu przypadkach wiąże się z obowiązkiem podatkowym. Polskie prawo przewiduje jednak sytuacje, w których można zostać zwolnionym z tego obowiązku. Opodatkowaniu nie podlega majątek nabyty w drodze dziedziczenia przez członków najbliższej rodziny. Zatem zwolnieni z podatku są: małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym oraz macocha. Korzystają oni z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, niezależnie od wartości odziedziczonego mienia.
Podatek ciąży jednak na osobach fizycznych, które nabyły majątek w drodze postępowania spadkowego, o ile jego wartość jest większą niż kwota wolna od podatku. Podatek należy zapłacić wtedy, gdy obowiązek podatkowy przekształci się w zobowiązania podatkowe, które prawnie zobowiązują podatnika do zapłacenia należności na rzecz województwa, powiatu czy gminy lub Skarbu Państwa.
Rezygnacja ze spadku
W postępowaniu spadkowym możliwa jest sytuacja, w której osoba wymieniona w testamencie lub ta, która otrzymuje spadek automatycznie, rezygnuje z przyjęcia spadku. Najczęstszym i jednocześnie najważniejszym powodem takiej decyzji jest poważne zadłużenie zapisane w testamencie. Według przepisów, spadkobierca nie może zrzec się spadku na czyjąś korzyść. Rezygnacja z dziedziczenia powinna zostać złożona przed sądem bądź notariuszem. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Spadek odrzucić można w terminie do 6 miesięcy od momentu otrzymania przez daną osobę informacji, że jest spadkobiercą. Po przekroczeniu tej daty, spadek automatycznie staje się jej własnością.
